Версия для слабовидящих: Вкл Выкл Изображения: Вкл Выкл Размер шрифта: A A A Цветовая схема: A A A A

Boloniya jarayoni tarixi

Yevropa Ittifoqi davlatlarida "OTMlar baynalminallashuvi" Yevropa oliy talim milliy tizimini moslashtirish yo`llarini izlashga bo‘lgan ehtiyotkorona urunishlardan boshlangan. 1974 yilgi uchrashuvda Yevropa mamlakatlari oliy talim vazirlari talim sohasida Umumyevropa siyosatini belgilab bergan qarorni qabul qilishdi va bu qaror keyinchalik boshqa hujjatlar bilan mustahkamlanib bordi.

1998 yili Parij universitetining 800-yilligini nishonlashga yigilgan tortta talim vaziri Sorbon deklaratsiyasini imzoladi. Mazkur hujjatda Yevropada oliy ta’lim uyg‘unlashuvining jiddiy zaruriyati o‘z aksini topgan. 

Keyinroq, 1999 yilning 19 iyunida, 29 ta mamlakat vakillari Ta’lim vazirlarining qo‘shma deklaratsiyasi – “Oliy ta’limning Yevropa hududi” to‘g‘risidagi bitimni imzoladi. Mazkur bitim orqali ushbu dasturni 21 asrning birinchi o‘n yilligi yakuniga qadar amalga oshirish hamda butun dunyo bo‘yicha oliy ta’limning yevropacha tizimini ilgari surish ko‘zda tutilgan.

Agar 2010 yilga qadar Boloniya jarayonining asosiy maqsadi, Leuven/Louvain-la-Neuve bitimida qayd etilganidek,  Oliy ta’limning Yevropa hududini o`ziga munosib o‘ringa ega bo‘lishini ta’minlashdan iborat bo‘lsa, keyingi o‘n yillik uchun asosiy ustuvor yo‘nalishlar sifatida quyidagilar belgilanadi:

• Ijtimoiy o‘lchov;

• Uzluksiz ta’lim;

• Mehnatga layoqatlilik;

•Markazda talabalarni o‘qitish;

Ta’lim, tadqiqot va innovatsiyalar;

Mobillik;

Ma’lumotlarni yig‘ish;

Shaffoflikning ko‘p o‘lchovli vositalari;

Moliyalashtirish.

 

Shunday qilib, 2009-2012 yillar uchun quyidagi yo‘nalishlarda ishchi guruhlar tuzildi:

• Ijtimoiy o‘lchov;

• Malakalar tizimi;

• Xalqaro ochiqlik;

• Mobillik;

Tan olish;

Boloniya jarayonini amalga oshirish bo‘yicha hisobot;

• Shaffoflikni ta’minlovchi mexanizmlar.

Va boshqa tarmoqlar:

ЕНЕА ma’lumotlar va xizmat bo‘yicha siljish tarmog‘I;

• Yevropada talabalarni qo‘llab-quvvatlash sohasidagi ekspertlar tarmog‘i - NESSIE;

• Milliy malakalar ramkasi tarmog‘i.

 

Oliy ta’limning Yevropa hududi dasturi ishga tushirilgandan so‘ng Boloniya jarayoni yangi bosqichda, yanada chuqurlashtirilgan hamda asosiy e’tiborni davlatlardagi amalga oshirish bilan bog‘liq holda harakatlanmoqda. Boloniya siyosatining uchinchi Forumining asosiy mavzusi “Boloniya jarayoni uchun: Milliy, mintaqaviy va global Oliy ta’lim hududini barpo etish va aloqasini yo‘lga qo‘yish”dan iborat edi. Shu bilan bir qatorda kelajakdagi yondashuvlarni belgilab beruvchi quyidagi to‘rtta mavzu bo‘yicha  muhokama keng yo‘lga qo‘yildi:

            milliy va mintaqaviy kesimda oliy talim uchun ijtimoiy masuliyat;

            • Global akademik mobillik: rag‘bat va to‘siqlar,  shuningdek, qoldiq va mos kelmaslik;

            • Oliy ta’lim sifatini oshirishga global va regional yondashuv;

            • Oliy ta’limdagi islohotlarning bitiruvchilar ishga joylashuviga ta’siri.

 

Vazirlar konferensiyasi

 

O‘tkazilgan joyi

Muddati

Qabul qilingan hujjat

Boloniya

18-19-iyun 1999 yil

Boloniya deklaratsiyasi

Praga

18-19-may 2001 yil

Praga Kommyunikesi

Berlin

18-19-sentabr 2003 yil

Berlin Kommyunikesi

London

17-18-may 2007 yil

London Kommyunikesi

Leven/Luven-la-Nev

28-29-aprel 2009 yil

Leven/luven-la-Nev Kommyunikesi

Budapesht/Vena

10-12-mart 2010 yil

Budapesht-Vena Kommyunikesi

Buxarest

26-27-aprel 2012 yil

Buxarest Kommyunikesi

Yerevan

14-15-May 2015

Yerevan Kommyunikesi

 

Talim vazirlari tomonidan qabul qilingan qarorlarni amalga oshirishni taminlash uchun Oliy talimning Yevropa hududi bir nechta tayanch qurilmalardan foydalanadi.

2015 yilning 14-15 may kunlari Yerevanda Yevropa oliy talim hududi davlatlari vazirlarining konferensiyasi bilan birga tortinchi Boloniya Forumi bolib otdi. Shuni takidlash kerakki, vazirlar konferensiyasi har ikki yilda otkaziladi va uning natijalari qoshma bayonot shaklida ishtirokchi davlatlarda Boloniya jarayonini yanada rivojlantirishdagi ustuvor yonalishlarini ozida mujassamlashtiradi. Mazkur forumda Yerevan Kommyunikesi va Boloniya siyosati Forumining to‘rtinchi deklaratsiyasi qabul qilindi.